vrijdag 6 januari 2023

Telegram

Vorig jaar heb ik een aantal diensten mogen vervullen in het OSINT-team van de NOS, dat na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne is opgezet om de vele beelden die via social media werden gedeeld te verifiëren. Omdat in Oekraïne en Rusland Telegram heel groot is, richtte het team zich vooral op dit kanaal. 

Op 16 maart had ik mijn eerste OSINT-dienst en installeerde ik Telegram op mijn telefoon. Vervolgens heb ik nog 4 OSINT-diensten gehad, dus in totaal 40 uur om mee te speuren, maar in al die tijd heb ik niet weten te ontdekken hoe je nu goed kunt zoeken in Telegram. Voor zover ik heb kunnen ontdekken, kan je maar op één zoekterm zoeken, zoeken op datum is niet mogelijk en ook vertalen is lastig. In de desktop-app van Telegram kun je namelijk Telegram-berichten niet vertalen en moet je teksten copy/pasten in Google Translate.

Cyrillische teksten die je in beeld ziet, kun je proberen te vertalen door de tekst te scannen met de Google Translate app, of je kunt met behulp van een Cyrillisch toetsenbord de tekst overtypen en vervolgens copy/pasten in Google Translate. In de praktijk deed ik meestal dit laatste, door bijvoorbeeld te zoeken op een plaatsnaam in het Oekraïens/Russisch.

Door in Yandex te zoeken op Cyrillische termen, kun je ook veel video's vinden - ook in Telegram. Voordeel van zoeken in Yandex is dat je die webpagina's wel kunt vertalen met Google Translate. 

Vandaag heb ik me helaas weinig verder kunnen verdiepen in Telegram, omdat ik de app van mijn telefoon verwijderd heb nadat die steeds vol liep. Ik heb niet kunnen ontdekken hoe ik in de webversie van Telegram kan inloggen zonder app op mijn telefoon.



OSINT

Vandaag heb ik de opdracht om me te verdiepen in OSINT-tools. OSINT is Open Source INTelligence: "een heel duur woord, dat eigenlijk heel simpel betekent alles wat publiek te vinden is online, op het internet, gebruiken als bron om daarmee onderzoek te doen", aldus Brecht Castel, een Vlaamse journalist en factchecker bij Knack:


Nu is dit niet helemaal nieuw voor mij. Op 18 mei 2016 volgde ik al eens een masterclass UGC in the Newsroom, gegeven door eveneens een Vlaamse journalist Majd Khalifeh. Daar zag ik voor het eerst hoe reverses image search werkt en vanaf dat moment zag mijn zoekwereld er compleet anders uit.

Op 21 maart 2019 volgde ik samen met Dave bij de VOGIN-IP-lezing 2019 een workshop Factchecken, gegeven door Alexander Pleijter en Peter Burger. Drie maanden later mocht ik namens Docu deelnemen aan de Deep Fake Week van NOS Lab. In deze week kreeg ik wederom een workshop van Burger en Pleijter, waarin ik nu ook leerde om foto's en video's te valideren met InVID.

Ook kreeg ik deze week een kijkje in de OSINT-wereld door Nico 'the Dutch Osint Guy' van Bellingcat, die ik sindsdien volg op Twitter. Afgelopen december twitterde hij "OSINF is not OSINT" en plaatste hij daaronder een link naar zijn eerste blog uit 2014: OSINT Is A State Of Mind. Hierin schrijft hij ondermeer: "I my opinion there simply isn’t one tool to conduct OSINT. Unless You Count Your OSINT mindset!" Maar mijn ervaring is dat met alleen kritisch denken je er niet komt en dat je je ook moet zien te bekwamen in de diverse tools. 

De afgelopen jaren heb ik wel verschillende zoekacties uitgevoerd, maar omdat ik het niet het hoofddeel is van mijn werk, blijf ik me altijd een beginner voelen. Beeldvalidatie is wel echt mijn ding, maar OSINT is nog zoveel meer. Heel fijn dus om vandaag eens een dag me verder te mogen verdiepen. 




maandag 30 november 2009

VVOJ Conferentie - dag 2

Na vier uurtjes slaap zat ik zaterdagochtend om half negen alweer op de fiets naar de Uithof (in de regen!) voor de Internet Bootcamp van Eric Hennekam: Zoeken in archieven. Een hele nuttige sessie! Deze docent bleek een heuse goeroe.

Zoals Michaël Opgenhaffen de vorige dag al aanstipte: Veel informatie krijg je niet boven met Google, omdat de gegevens in internetdatabanken niet worden geïndexeerd door zoekrobots. Eric Hennekam liet ons zien hoe je het invisible web kunt verkennen en deelde vele internetarchieven met ons.

Dit doet hij overigens ook op zijn website archieven.org en via Twitter deelt hij elke dag de nieuwe bronnen die hij hieraan toevoegt. Echt een aanrader om te volgen, evenals zijn blog.

Dan de zoekstrategie die centraal stond in zijn verhaal: de archiefvormers. Bepaal bij elke vraag altijd welke personen, bedrijven, instellingen, verenigingen, etc. mogelijk betrokken zijn bij je onderwerp. Aan de hand hiervan kun je op zoek gaan naar archieven van die archiefvormers.

Voor het zoeken naar beeld en geluid noemde hij een aantal sites waar ik nog nooit van gehoord had...! Zoek maar eens in Archiefzoeker op de zoekterm 'beeldbank'. Meest interessant leek mij de grootste videozoekmachine ter wereld: Blinkx. De overige weblinks zal ik later deze week delen, ik heb inmiddels de handout van de bootcamp toegemaild gekregen.

Tenslotte schrijft Hennekam in zijn weblog 'Schokkend' over zijn VVOJ-ervaringen, ikzelf vond het meest 'schokkend' te vernemen dat alle sms-berichten van 9/11 te vinden zijn op WikiLeaks...!

Meer met minder beeld
Ook schokkend waren de wedervaardigheden van 2 NRK-journalisten bij het maken van de documentaire 'Dirty Cargo' waarin ze een Noors Trafigura-schandaal blootlegden. Lees hier de aankondiging op de NRK-site; documentaire met Engelse ondertitels staat (nog) niet op internet.

zondag 29 november 2009

VVOJ Conferentie - dag 1

Inmiddels het slaaptekort weer ingehaald en dus hoogste tijd om verslag te doen van de VVOJ Conferentie 2009:

Interessante verhalen gehoord de afgelopen 2 dagen, o.a. over de Trafigura-affaire, de overname van ABN Amro en de Irak-kwestie. Maar meest interessant voor ons docu's waren de Internet Bootcamps die ik gevolgd heb bij Michaël Opgenhaffen en Eric Hennekam.

Internet Bootcamp: De perfecte zoekvraag
Onder het motto "Meer vinden in minder tijd" deelde Michaël Opgenhaffen vrijdag een aantal zoektips met en zonder Google:
  • Allereerst hoe je minder zoekresultaat kunt krijgen met meer relevantie door gebruik te maken van de Google webgids. Door hierin te zoeken naar een onderwerp +directory kun je Google ook 'misbruiken' om andere webgidsen te vinden.
    Voor mij een eye opener: waar ik in het pre-Google-tijdperk vaak gebruik maakte van de zoekrubrieken in Yahoo! is deze zoekmethode bij mij helemaal in vergetelheid geraakt. Voornemen om de komende tijd dit weer eens vaker te gaan gebruiken.

  • Vervolgens een aantal geavanceerde Google zoektips die niet allemaal nieuw waren. Maar de uitleg achter het zoekresultaat dat Google geeft was wel nieuw voor mij; dat niet alleen alle woorden geïndexeerd worden door Google zoekrobots, maar dat deze vooral het aantal links naar een webpagina meetellen bij het rangschikken van het zoekresultaat (en dat hier dus misbruik van gemaakt kan worden door fake-pagina's te maken met oneindig veel links naar een pagina die je hoog in het Google zoekresultaat wilt krijgen).

    En ook geleerd dat de spiders tegengehouden kunnen worden met een script dat je terug kunt vinden door "/robots.txt" achter een url in te tikken. Bij de NOS is deze lijst niet zo lang, maar bij het AD wel...

  • Zoeken met inurl/intitle/allintitle/filetype is voor mij niet nieuw, zoeken met synoniemen door gebruik te maken van "~" wel. Exact phrase zoeken d.m.v. aanhalingstekens is ook niet nieuw, maar wel dat je hierin kunt trunceren door "*" te typen als joker voor een woord dat je niet weet.

    Via allintitle gezocht naar het curriculum van Yves Leterme, waarbij we opmerkelijk genoeg stuitten op het CV van Steven Vanackere...!

  • Verder ook besproken hoe je de betrouwbaarheid van een website kunt checken. Zo kun je bijvoorbeeld via www.whois.com ontdekken dat de website martinlutherking.org geregistreerd is door Don Black van het Stormfront...! Aanwezige cursisten noemen www.dns.be en www.sidn.nl als andere goede sites waarop je kunt ontdekken wie er achter een website zit. Op www.lii.org vind je een verzameling "websites you can trust".

  • Op Thumbshots kan je de zoekresultaten vergelijken tussen twee zoekmachines. Om in meerdere zoekmachines tegelijk te zoeken, kun je zoeken in metazoekmachines als Metacrawler of Dogpile.

  • Google alerts en de cache functie waren mij al bekend, evenals zoeken in blogs. Technorati wordt genoemd als goede zoekmachine voor weblogs, search.twitter.com als zoekmachine voor Twitter. In de advanced search options zie ik dat je hierin ook op datumrange kunt zoeken, maar de Tourtweets zijn hierin niet terug te vinden. Ik krijg de melding "No results for pistolero since 04-07-2009 until 26-07-2009".
Op de VVOJ Conferentie werd heel wat afgetwitterd, zo ook door onze Clytaemnestra die 2 uur geleden nog meldde dat-ie nog aan het bijkomen is van de #VVOJ09. De VVOJ site meldt dat deze hashtag in de NL Twitter Top 5 is terechtgekomen.

Onderzoeksjournalisten Philip de Witt Wijnen, Peter Thal Larsen en Jeroen Smit over hun verslaggeving rond het overnameproces van ABN Amro. Laatstgenoemde zou tijdens het diner De Loep uitgereikt krijgen voor zijn boek 'De Prooi'.
Foto: Robert Oosterbroek/VVOJ

zondag 30 augustus 2009

Flickr

In mijn posting over YouTube ben ik eigenlijk alleen maar ingegaan op de bronvermelding en niet op de verdere rechten voor het gebruik van de beelden. Had ik dat YouTube-filmpje zomaar op mijn weblog mogen plaatsen?

Degene die al een kijkje had genomen op de blog van Arnoud Engelfriet, was misschien ook al terechtgekomen op zijn artikel over beeldcitaatrecht. Voor ons héél interessant leesvoer!

Daarnaast heeft hij ook nog een leerzaam filmpje gemaakt waarin hij zijn verhaal over beeldcitaatrecht illustreert. Ik denk dat ik zijn blog Ius mentis maar eens ga volgen...!

In zijn filmpje laat hij ondermeer zien dat je niet alleen in Flickr kan zoeken naar foto's die je rechtenvrij kunt gebruiken, maar dat je ook in Google naar afbeeldingen kunt zoeken met Creative Commons licenties.

Ik had eerder deze week in Flickr al een foto gevonden om als plaatje in te voegen bij dit bericht, maar heb zojuist dezelfde zoekvraag nog eens uitgevoerd in Google en vond alleen maar foto's die afkomstig waren van... Flickr!

Publiceerde ik in mijn eerste blogbericht een foto van een apostel langs de Great Ocean Road met de vermelding dat-ie een paar maanden later in zee zou storten... hier de foto van apostel 'Judas', een aantal maanden later gemaakt door Dave - aka Emptybelly:


Ik krijg het echter alleen niet voor elkaar om deze foto toe te voegen in Blogger vanaf het web. Als ik de URL erin kopieer en vervolgens de afbeelding wil uploaden, krijg ik alleen maar een aantal extra witregels. Daarom maar gedownload en ingevoegd door zelf de foto te uploaden. Maar hierdoor komt de foto ook in mijn Picasa-album... lijkt me niet de bedoeling!

YouTube

Terwijl ik deze week aan het nadenken was over een blogpost over Flickr, kreeg ik tijdens de vragendienst de vraag om een filmpje op YouTube op te zoeken en ging ik bij Dave langs om daar eens mijn licht op te steken over het gebruik van YouTube-filmpjes. Mogen wij deze zomaar gebruiken? Kunnen we volstaan met bronvermelding YouTube?

Dave leerde mij dat de maker van het filmpje altijd rechtsbovenaan staat. Wanneer je deze aanklikt, kom je op het kanaal van de maker en dat dient te worden aangemerkt als de eigenlijke bron.

Mijn kanaal: http://www.youtube.com/user/wilmaverheul

Eenmaal thuisgekomen, heb ik op internet rondgekeken wat er zoal gepubliceerd is over het gebruik van YouTube-filmpjes en bronvermelding en vond op de blog van ICT-jurist Arnoud Engelfriet een interessante bericht, getiteld: "Houd eens op met dat “Bron: Youtube” of “Bron: Flickr.com”!" Een verhaal dat geheel aansluit bij het verhaal dat Dave mij eerder had verteld!

Tenslotte dan nog een leuk YouTube-filmpje over Kabaddi voor degenen die deze leuke kijksport nog niet kennen:

zaterdag 22 augustus 2009

RSS-feeds samenvoegen

Ik heb de RSS-feeds van de 12dingen-cursisten samengevoegd met xFruits. Hieronder de URL's, zodat je ze in je RSS-reader kunt zetten:
Berichten: http://www.xfruits.com/wilmaverheul/?id=75108
Reacties: http://www.xfruits.com/wilmaverheul/?id=75221

Ik snap niet zo goed hoe mijn evaluatie de publicatiedatum 31 december 1969 heeft kunnen krijgen, maar voor de rest ziet het er goed uit.

Ikzelf heb er m.b.v. xFruits nog een mailnotificatie van gemaakt, zodat ik een bericht in m'n mailbox krijg wanneer er weer iets nieuws is gepost.


Ik las op de blog van Ellen over Feedweaver en heb van de gelegenheid gebruik gemaakt om ook hierin de feeds samen te voegen, maar helaas kreeg ik 12x de foutmelding "It appears that the source is not a valid RSS feed", dus hou ik het voorlopig maar op xFruits. Jammer, want vooral de filteroptie in Feedweaver sprak me erg aan!