Telegram

Vorig jaar heb ik een aantal diensten mogen vervullen in het OSINT-team van de NOS, dat na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne is opgezet om de vele beelden die via social media werden gedeeld te verifiëren. Omdat in Oekraïne en Rusland Telegram heel groot is, richtte het team zich vooral op dit kanaal. 

Op 16 maart had ik mijn eerste OSINT-dienst en installeerde ik Telegram op mijn telefoon. Vervolgens heb ik nog 4 OSINT-diensten gehad, dus in totaal 40 uur om mee te speuren, maar in al die tijd heb ik niet weten te ontdekken hoe je nu goed kunt zoeken in Telegram. Voor zover ik heb kunnen ontdekken, kan je maar op één zoekterm zoeken, zoeken op datum is niet mogelijk en ook vertalen is lastig. In de desktop-app van Telegram kun je namelijk Telegram-berichten niet vertalen en moet je teksten copy/pasten in Google Translate.

Cyrillische teksten die je in beeld ziet, kun je proberen te vertalen door de tekst te scannen met de Google Translate app, of je kunt met behulp van een Cyrillisch toetsenbord de tekst overtypen en vervolgens copy/pasten in Google Translate. In de praktijk deed ik meestal dit laatste, door bijvoorbeeld te zoeken op een plaatsnaam in het Oekraïens/Russisch.

Door in Yandex te zoeken op Cyrillische termen, kun je ook veel video's vinden - ook in Telegram. Voordeel van zoeken in Yandex is dat je die webpagina's wel kunt vertalen met Google Translate. 

Vandaag heb ik me helaas weinig verder kunnen verdiepen in Telegram, omdat ik de app van mijn telefoon verwijderd heb nadat die steeds vol liep. Ik heb niet kunnen ontdekken hoe ik in de webversie van Telegram kan inloggen zonder app op mijn telefoon.

OSINT

Vandaag heb ik de opdracht om me te verdiepen in OSINT-tools. OSINT is Open Source INTelligence: "een heel duur woord, dat eigenlijk heel simpel betekent alles wat publiek te vinden is online, op het internet, gebruiken als bron om daarmee onderzoek te doen", aldus Brecht Castel, een Vlaamse journalist en factchecker bij Knack:

Nu is dit niet helemaal nieuw voor mij. Op 18 mei 2016 volgde ik al eens een masterclass UGC in the Newsroom, gegeven door eveneens een Vlaamse journalist Majd Khalifeh. Daar zag ik voor het eerst hoe reverses image search werkt en vanaf dat moment zag mijn zoekwereld er compleet anders uit.

Op 21 maart 2019 volgde ik samen met Dave bij de VOGIN-IP-lezing 2019 een workshop Factchecken, gegeven door Alexander Pleijter en Peter Burger. Drie maanden later mocht ik namens Docu deelnemen aan de Deep Fake Week van NOS Lab. In deze week kreeg ik wederom een workshop van Burger en Pleijter, waarin ik nu ook leerde om foto's en video's te valideren met InVID.

Ook kreeg ik deze week een kijkje in de OSINT-wereld door Nico 'the Dutch Osint Guy' van Bellingcat, die ik sindsdien volg op Twitter. Afgelopen december twitterde hij "OSINF is not OSINT" en plaatste hij daaronder een link naar zijn eerste blog uit 2014: OSINT Is A State Of Mind. Hierin schrijft hij ondermeer: "I my opinion there simply isn’t one tool to conduct OSINT. Unless You Count Your OSINT mindset!" Maar mijn ervaring is dat met alleen kritisch denken je er niet komt en dat je je ook moet zien te bekwamen in de diverse tools. 

De afgelopen jaren heb ik wel verschillende zoekacties uitgevoerd, maar omdat ik het niet het hoofddeel is van mijn werk, blijf ik me altijd een beginner voelen. Beeldvalidatie is wel echt mijn ding, maar OSINT is nog zoveel meer. Heel fijn dus om vandaag eens een dag me verder te mogen verdiepen.